Камаз 740
СОДЕРЖАНИЕ: Курылысы, жyмыс істеу технологиясы жене акаулары. Жургізуші белдік механизімінін маныздылыгы. Донгелек козгалткышынын курылысы. Камаз-740 автомоблінін аспа курылысы. Жургізуші мост механизімінін маныздылыгы. Арткы белдіктегі басты берілісті бузу тізбегі.Тапсырма мазмны
Кіріспе. 2
рылысы, жмыс істеу технологиясы жне ааулары.. 4
Жргізуші белдік механизіміні маыздылыы.. 6
Дгелек озалтышыны рылысы.. 7
Камаз-740 автомобліні аспа рылысы.. 8
Жргізуші мост механизіміні маыздылыы.. 8
Арты белдіктегі басты берілісті бзу тізбегі 11
Техникалы ктім жне жндеу. 12
Техника ауіпсіздігі жне ебекті орау. 16
Автомобиль ксіпорындарындаы рт ауіпсіздігі 16
Автомобиль ксіпорындарындаы электр ауіпсіздігі 16
Автомобильді жндеу жне ызмет крсеу кезіндегі ебек ауіпсіздігі 17
Графикалы блім (жйені жалпы слбасы) 19
орытынды.. 21
азастан Респуликасыны білім жне ылым министрлігі 22
олданылан дебиеттер. 23
Кіріспе
Тасымал клігіні негізгі міндеттері - з уаытында ауыл шаруашылыын, халы шаруашылыын жне трындарды тасымалдау ажеттілігімен толыымен сапалы анааттандыру, жмысты барынша экономикалы тиімділігін арттыру.
Автомобиль - крделі машына, механизмдер мен жйелер жиынынан трады. Оларды конструкциясы ртрлі болуы ммкін. Дегенмен кпшілік автомобильдер негізгі механиздермен конструкциясымен жмыс істеу аидалары бірдей болып келеді. Сондай-а автомобильді растыру схемасында да ортаты болады жне ол оларды ызметі мен механизмдерді орналасуына байланысты.
рбір автомобильде ш негізгі блігін алуа болады:
1) кузов,
2) двигатель,
3) шасси.
Кузов – таситын жкті орналастыруа арналан. Жк автокліктеріні кузовы жкке арналан платформадан(жк кузовы) жне жргізуші кабинасынан трады.
Двигатель - жанармай жанан кездегі блінетін жылу уатын механикалы уата айналдырады. Мндай уатты айналдыру орытындысында двигательді мін білігіні айналуын келтіреді, ол негізінде двигательді айналдыру моменті бір атар механизмдер арылы автомобильді жетекші дгелектеріне жеткізіледі.
Кпшілік автомобильдерде поршенді - карбюраторлы немесе дизелді двигатель олданылады.
Шасси мынадай блшектерді, механизмдермен жйелерді біріктіреді: трансмиссия, ктергіш жйе, белдік, аспалар, дгелектер, рульдік басару жне ктергіш жйелер.
Жк автомобильдеріні ішінен Камаз-740 автомобилін арастырайы.
Камаз трізді лкен жк машиналары алыс ашытытара ртрлі жктерді жеткізуге арналан. Ол лкен немділігімен, пайдалану сенімділігімен, жргізушіні жмыс орныны жайлылыымен ерекшеленеді.
Жк машиналарыны ішіндегі Камаз автомобиліні бл артышылыы оны бірінші орына итермелейді. Камаз автомобильдерін жаппай ндіру жне халы ндірісіне пайдалану
1976 жылы басталды. Дизельді 8 цилиндрлі, трт тактілі Камаз автомобильдеріні озалтышы сыу арылы от алады жне оларды V-кейіпті орналасан цилиндрлеріні лау брышы 90°-а те.
Камаз-740 автомобиліні лкен уаттылыымен, сенімділігімен, олдану аймаыны кедігімен ерекшеленеді:
-кремнилі-алюминий орытпадан йылан жоары компрессорлы саина осымша шойынмен бекітілген;
-поршен саинасыны бйір беті хромды-молибденмен жабылан;
-индукциялы шыныан иінді білік азотталан немесе бекітілген;
-негізгі жне шатунды подшипниктерде рыш-олалы ш абатты жа бйірлі жапсырмалары бар;
-жабы салындату жйесі бсе ататын салындатыш сйыпен толтырылан, температуралы режимді автоматты трде реттейтін гидромуфталы жетек желдеткішпен термостаттан трады;
-майды, жанар майды жне ауаны сзгіден ткізетін жоары эффектілі ааз сзгі элементтері;
-цилиндр гильзасы клемді-шыныан жне жалпа шты хонингпен делген;
-25°С-даы оршаан ауаны арама-арсы температурасында озалтышты сенімді жіберілуін амтамасыз ететін ауаны ыздыратын электрофакельді рылы;
Автомобиль агрегаттарыны тозу задылыымен интенсивтілігін зерттеу процессі кезінде алынан автомобиль транспорттарыны техникалы пайдалану портативін тзету олданыстаы дісті жетілдіруге ммкіндік берді.
рылысы, жмыс істеу технологиясы жне ааулары
Жргізу блігі. Жріс дгелектері автомобильді жол бетімен байланыстыратын торап болып табылады. Жргізу блігі рама, белдік ілгіші, дгелек озалтышынан трады. Рама автомобильді негізгі блігі болып табылады. Ол озалтышты, трансмиссия агрегаттарын, жріс блігін, осымша жне арнаулы рылыларын, басару органдарыны механизмдерін сонымен бірге кабинамен кузовты бекіту жне орнату шін арналан. Камаз-740 автомобильдерінде лонжеронды клепанды рама олданылады.
Дгелек озалтышы жер бетімен ілініс кшіні пайда болуын жне автомобильді басару ммкіндігімен амтамасыз етеді. Дгелек шинасы біралыпсыз жолдардаы жне кедергілерді жою кезіндегі динамикалы жктемені азайтады. Дгелек озалтышы жетекші жне жетектегі дгелек болып екіге блінеді. Жетекші дгелек озалтыштан трансмиссия арылы тарту кшіне тетін автомобиль озалысын амтамасыз ете отырып жарабатау моментін згетеді. Жетектегі дгелек автомобиль озалан кезде автомобиль рамасынан итергіш кш серінен айналады. Жетекші жне жетектегі басарушы дгелек автомобиль озалысын басаруды рульдік басару кмегімен амтамасыз етеді.
Аспа жатыты жрісті жасартуа, за жолдарда жргізушіні тез шаршап алмау ммкіндігін жне тасымалданатын жкті блінбеуін амтамасыз етеді. Ол раманы белдікпен тыыз байланысын іске асыратын, дмпу мен соуды жмсартуды амтамасыз ететін рылыларды жне рама мен дгелек арасындаы кш пен моменттер берілісін сынады. Аспа серпімді, баыттаушы жне шіруші рылылардан трады.
Аспаны серпімді рылысы вертикаль кштерді басты кейіптегі шартты срінен болатын динамикалы жктемені азайтуа ызмет етеді. Аспаны серпімді рылысы дгелек біралыпсыз жолдармен жрген кезде дгелектен автомобиль кузовына тсетін соу жктемесін айтарлытай жмсартып, зі деформацияланады. Серпімді рылы жмысыны нтижесінде автомобиль рамасыны ауысуын азайтады жне жатыты жрісін жасартады. Камаз-740 автомобилдерінде серпімді рылы ретінде маталл аылтыр рессорлар олданылады.
Аспаны баыттаушы рылысы автомобиль рамасына атысты серпімді рылыны деформациясы кезіндегі дгелекті ауысу сипаттамасын анытайды жне сонымен бірге рама мен дгелек арасындаы кш пен моментті (тежеу кші, тарту кші, жанама кші жне оларды моменттері) береді.
Камаз-740 автомобиліндегі баыттаушы рылы лар функциясын рессорлар, рычагтар, тегергіштер орындайды.
шіру рылылар аспаны серпімді рылысы серінен автомобиль кузовында пайда болатын тербелісті тез шіруге арналан. шіруші рылыларды жотыы автомобильді біралыпсыз жолдардаы лкен жылдамдыпен озалысы тербеліс резонансына келіп соуы ммкін.
Тербелісті шуі рама тербелісіні механикалы энергияа айналуына келіп соады. Серпімді рылы детальдарыны йкелісі тербелісті шуін амтамасыз етеді. Дегенмен аылтыр рессорлар арасындаы йкеліс тсемні вертикал тербелісіні кинетикалы энергиясыны елеусіз млшерін жылуа айналдырады. Сондытан тербелісті шіру шін арнайы рылылар жартылай ашы, аысы шектеулі тесік арылы тетін ттыр сйыты ішкі йкеліс жмысына негізделген амортизаторлар олданылады.
Белдік автомобиль дгелектерін аспа детальдары арылы рамамен байланыстыратын торап. Белдік жетекші жне жетектегі болып екіге блінеді. Екеуіде басарушы да, басарушы емес те бола алады. Жетекші белдік зімен бірге араласатын басты беріліс, дифференциал, жарты ось деп аталатын трансмиссия деталдары мен саылауларынан тратын бос денелі балканы сынады. Басарушы белдік аысты екітабалы (жетектегі белдік) немесе бырлы (жетекші белдік) балка трінде орындайды жне ая жаында дгелек цапфасы белдікпен шарнирлі байланыста болады. Автомобиль озалысыны баыты белдікке атысты цапф брылысымен згереді. Камаз автомобиліні рамасы екі лонжеронды жне алты клдене балкадан трады. Бірінші, екінші, шінші жне тртінші клдене балка дгелек аысты болады. Алдыы жне арты буфер жне алтыншы клдене балка алмалы-салмалы.
Бак аспасыны бекіткішіні орнына лонжерон кшейткіштері орнатылан. Іліністі-тартыш рылы арнайы клдене зата бекітіледі. Алдыы буферде буксерлі ілмектер болтпен бекітілген.
Жргізуші белдік механизіміні маыздылыы
рбір жргізуші белдікте дгелек аралы дифференциал жне басты беріліс растырылады. Камаз – 740 автоклігіні орта жетекші белдігінде дгелек аралы дифференциал орнатылан.
Автомобильді басты берілісі двигательден тетін айналдырушы моментті траты згерісіне жне оны жетекші белдікке тіке брышпен беруге арналан.
Айналдырушы моменттін немі згеріп отыруы басты берілісті беріліс санымен сипатталады.
Камаз – 740 автомобильдерінде басты берілісті сынысына туелді беріліс саны 5,43; 5,94; 6,53; 7,22. те болады.
Камаз – 740 автомобильдерінде екі тісті пар, спираль тісті екі конусты шестерня жне екі исы тісті цилиндрлі шестернясы бар екі еселенген басты беріліс олданылады. бндай схема басты беріліс картеріні стінде лкен беріліс санын алуа ммкіндік береді.
Жетекші белдік картерінде орналасан дифференциал дгелек аралы деп аталады. Ол айналдырушы моментті біралыпсыз жолдарда дрыс орналастыруа арналан.
Камаз - 740 автомобильдерінде рбір жетекші белдікте конусты симметриялы дифференциал орнатылан. Ол ортаы жне арты белдікті басты берілісіні жетекші білігіне ртрлі жиілікпен айналуына сонымен бірге бл белдіктегі дгелектерге де ртрлі жиілікпен айналуына ммкіндік береді. Камаз – 740 автомобиліні осы аралы дифференциалы конусты, симметриялы, байланыстырыш. Дифференциалды байланыс жетекші дгелек деталдарыны тедігін барлайды, шинаны тозуын азайтады, автомобильді басаруды жасартады. Дегенмен тайа жолдарда ол автомобильді жрісін згертеді. Бндай жадайда дифференциал блокка тседі жне жетекші белдікті жетекші білігіні басты берілісін ата байланыстырады жне бірдей жиілікпен айналады. Осыдан кейінжетекші дгелекті трып алуы азаяды жне автомобильді ткізгіштігі жасарады.
Дгелек озалтышыны рылысы
Камаз-740 автомобиліні дгелек озалтышыны жалпы транспортты таайындауына алдыы белдікті жетектегі дгелегі жне ортаы жне арты белдікті жетекші дгелегі кіреді (дгелек формуласы 6х4). Алдыы оське жала, ал орта жне арты оське ос дгелек орнатылады. Дгелектер алынып-салынбалы, дискасыз, шабаты кшпектермен(со спицевыми ступицами), жиналмалы жне коничестік бетке бес шабапен орнатылады сонымен бірге гаека жіне ысыш кмегімен бекітіледі. Арты жне ортаы осьті ос дгелек рсауларыны арасында таласты саиналар орнатылады. рбір дгелек рсау мен шинадан трады. Дгелек рсауы шинаны тыыз онуын жне жібітуші, бортты саиналармен жабдыталан коничестік бетпен амтамасыз етеді.
Камаз-740 автомобилінде 260-508 Р протекторды универсалды суреті бар камерлі пневматикалы шина ондырылады. Шина каркас жібіні радиалды орналасуы оларды созылымдылыын арттырады сонымен бірге дгелек теселген кездегі жоалуды жне ысып кетуді азайтады. Шина профиліні жалпатыы ауаны номинальды ысымы кезінде 260мм, шинаны ішкі диаметрі 508мм болады. Алдыы дгелек шина ауасыны номинал ысымы 730кПа орта жне арты осьтерде 500кПа. Шинаа тсетін максимал жктеме 22500 Н аспауы тиіс. Шинаны тозуын азайту, басаруды жасарту жне дгелекке тсетін динамикалы жтемені азайту жкті кмегімен тедестіріледі. Запас дгелек о жа лонжеронды рамада бекітілген кронштейн стаышында орнатылады.
Камаз-740 автомобліні аспа рылысы
Автомобиль аспасы рессорлы, туелді, телескопиялы амортизаторлармен жмыс жасайтын трт жартыэлептикалы бетті рессорларда орындалады. Беттік рессорлар ртрлі зындытаы болат беттерден жиналан орталы болтпен тартылан серпінді балканы сынады. Е лкен зындытаы бет тбір деп аталады.
Беттер жанама ыысудан тартыш амыттармен оралады. Беттік рессорларды басты артышылыы баыттаушы, серпімді жне
шіруші рылыларды функцияларын бірмезгілде орындау
икемділігі болып табылады. Автомобильді алдыы аспасы екі беттік рессордан жне екі телескопиялы амортизатордан трады. Камаз-740 автомобиліні алдыы аспа рессоры 15 беттен жиналан. Рессорды тбір беті тікбрышты да аландары Т-кейіпті аыста.
Жргізуші мост механизіміні маыздылыы
рбір жргізуші мостында дгелек аралы дифференциал жне басты берілісі жасалады. Камаз-740 автомобиліні орта жргізуші белдікті ось аралы дифференциал орнатылан.
Жетекші белдік ааулары жне оны жндеу дістері. Жетекші белдікті 1-кестеде крсетілгендей ааулары болуы ммкін.
1-кесте
| Аауды ішкі белгілері | Аау себептеріні міндері жне блшектер тйіндері | Жою тсілдері | |
| 1. | Автомобильді орнынан атты озаан кездегі жетекші белдіктегі тыыл | Конусты шестерняны тозуы, конусты шестерня ілінісіндегі саылау лкейген | Подшипник стакан фланцыны астындаы кажетті млшердегі тсемдер млшерін азайту керек, |
| 2. | Автомобиль 30-60 км/са жылдамдыпен жрген кездегі лкен шу | Байланысу кшелігі жетектегі шестерня ке тістер блігіні тарабына арай жылжыан |
кшеліктегі шестерня ілінісіні байланысын реттеу керек. |
| 3. | Автомобильді тежеген кездегі прицептегі лкен шу | Жетектегі конусты шестерняны байланыс кшелігі жіішке тістер жаына арай ыысан |
Жоарыдаыдай |
4. |
Автомобиль озалысы кезіндегі здіксіз соысу |
Шекті тозу немесе шестернялар блінген Подшипниктерді шекті тозуы |
Шестерняларды ауыстыру керек Подшипниктерді ауыстыру жне шестерня ілінісін реттеу керек |
| 5. | Іліністі осанда жне берілісті ауыстырып осанда лыылды (пульсирующий) шу | Байланыс кшелігі тістер шыында орналасан |
Байланыс кшелігіндегі шестерня ілінісін реттеу керек |
| 6. | Майлаыштарды сальниктер немесе апатар резъемы арылы ауы | Сальниктерді тозуы |
Сальниктерді ауыстырып, апаты бекітетін болттарды тарту керек |
Майды йып аланна кейін жетекші белдік келесі бліктерге блінеді: басты беріліс, жетекші конусті шестерня, дгелек аралы дифференциал, жетектегі конусты шестерня, осьаралы дифференциал (орталы белдіктегі). Дгелек аралы дифференциал подшипниктеріні апаы картермен бірге делгеннен кейін олар бірін – бірі ауыстыра алмайды, сондытан оларды комплектісін бзу ммкін емес.
Жетекші белдікте автомобильді пайдалану процессі кезінде аауды келесі трлері болуы ммкін: автомобиль озалысы кезіндегі здіксіз шу, автомобильді 30-60 км/са жылдамдыпен озаан кездегі лкен шу, автомобильді тежеген кездегі шу, басты беріліс картерінен майды ауы.
Автомобиль озалысы кезіндегі здіксіз шу дифференциал аауын крсетеді. Басты берілістегі здіксіз тыыл подшипниктерді блінгендігін крсетеді. Камаз-740 автомобиліні алдыы белдігіндегі бндай былыс алдыы дгелек жетегіндегі ждырыша топса детальдары блшектеріні блінуімен байланысты. Автомобильді жоары жылдамдыпен озалысы кезіндегі басты берілістегі здіксіз соы детте подшипник шестернясыны кшті тозуымен немесе картердегі майды жеткіліксіздімен байланысты.
Басты берілістегі аауларды шуды кмегімен келесі дісті пайдаланып анытауа болады. Автомобильдерді жол бойымен 80 км/са жылдамдыпен кштеп тартады, содан кейін отынны берілуін азайтып жылдамдыты баяулатады. андай режимде максимума жетіп жне шуды жоалуын анытайды. Содан кейін автомобильді 80 км/са дейін кштеп тартып, сосын тотаана дейін беріліс орабында бейтарап алыпта домалатып озалтады.
Бірінші сынауда байалан шу, екінші сында байалмаса ол басты берілістегі, дифференциалдаы немесе жетекші белдік подшипнигіндегі аауды білдіреді.
Егер тотап тран автомобиль озалтышын жіберіп жне оан ртрлі айналу жиілігінде жмыс жасауа ммкіндік берген кезде шу байалмаса, онда аауды негізгі кзі жетекші белдік редукторыны деталдары болып табылады.
Жетекші белдікті басты беріліс дифференциалыны ааулары жне оларды жою жолдары 2 - кесте крсетілген.
2 - кесте
Аауларды ішкі пайда болуы |
Себептері | Жою дістері |
| Автомобиль озалысы кезіндегі здіксіз шу | Кшті тозу немесе шестерняны блінуі Подшипник бекіткішіні лсіреуі Подшипниктерді кшті тозуы Белдік картеріндегі май шамасы жеткіліксіз |
Шестерняларды комплекті бойынша ауыстыру Подшипниктерді бекіткіш гайкаларын тарту Подшипниктерді ауыстырып, ойан кезде шамамен керіп реттеу |
| Автомобиль 30-60 км/са жылдамдыпен озалан кездегі лкен шу | Байланыс кшелігі жетектегі конусты шестерняны ке тістер блігіні тарабына арай жылжыан | Байланыс кшелігіндегі іліністі реттеу |
| Автомобильді тежеген кездегі лкен шу | Байланыс кшелігі жетектегі конусты шестерняны тар тістер блігіні тарабына арай жылжыан | Байланыс кшелігіндегі іліністі реттеу |
Конусты шестернядаы ілініс саылауы лкейген |
Конусты шестерня тістеріні тозуы Конусты роликоподшипниктерді тозуы, конусты шестерня ілінісіндегі айтарлытай осьтік саылау |
Байланыс кшелігіндегі іліністі реттеу Подшипниктерді созылуын реттеу, байланыс кшелігіндегі жне жанама саылаудаы ілініс дрыстыын тексеру |
| Басты беріліс картерінен майды ауы | Тсемдер мен манжеттерді блінуі мен тозуы | Тсемдер мен манжеттерді ауыстыру, апаты бекіткіш болттарын тарту керек |
Арты белдіктегі басты берілісті бзу тізбегі
Арты белдік дифференциалы подшипниктеріні гайка стопорлары бекіткішіні болттарын айналдырып, стопорларды шешеді. Содан
кейін дифференциал подшипниктер апаыны бекіткіш болттарыны стопорлы пластинасын майыстырады жне апаты бекіткіш болтын айналдырады. апаты тсіріп жне картерден стакан мен дифференциалды ажыратады, жетектегі шестерняны подшипниктермен бірге тйіндерін алады.
Техникалы ктім жне жндеу
Жріс блігіні техникалы ызмет крсетуі. Раманы техникалы ызмет крсетуі тойтарма осуларды тыыздыты тексеруінде, коррозияны іздеріні жоюы, блшектерді дер кезінде боямаа, жмыса абілеттілікті тексеруі жне тарту-тіркейтін жайаруды сылауына болды. Жапсырма шегелеулерді тарсылдауыны тойтарма ваклепок тыыздыы балашы арылы тексеріледі. Тарту-тіркейтін рылымны ілмегіні сырыыны брік тсемге тіркеуге дейін серпімді элементті осымша ысуысыз болуы керек.
рылым ілмекті білікті жылжуын пайда болуда жне осымша тсемді орнатуа талылау керек. Ілмекті білікті жылжуын жоюа арналан гайкаа олдануа болмайды. Серпімді элемент тозан кезде оны алмастыру керек. Ілмекті сырыы майсауыттан кейін жаылады. Автоклікті ілмек тіркемемен пайдалану кезінде білікті жылжу болан жадайда аралыты бзылуына жне рамаа оны бекіткішіні блшектері келтіре алады.
Дгелек озалтышына техникалы ызмет крсету шиналарды бекіткішін, пайдалану ережелерін сатауды периодты баылауда жне дгелек тедеуішін тексеруінде болады. Пайдалану порцессі кезінде дгелекті ступицаа бекітілуін міндетті трде бекіту ажет. Гайкаа екі-ш абылдаудан кейін біралыпты тарту керек. Бекіткіш гайкаларыны созылу момент шектері шамамен 250-300Н·м (25-30 кгс·м) болуы керек. Гайкаларды созылуыны жанында тіктеуішке немесе брыш бойынша доалатарды бйірлеу ауытуын тексеру керек. Дгелекті айналуы кезіндегі жанынан соуы 5мм-ден аспауы керек, бдан лкен мндерінде гайканы баяулату жне оларды созылу кезіндегі соуды азайту керек.
Шиналардаы ауаны ысымын мерзімді тексеріп тру керек. Есте сатау керек: шинадаы ауаны ысымы 25% -а тмендеген кездегі жріс шинаны ызмет крсету мерзімін 35-40% -а азайтады, ал шинадаы ауаны ысымын 10% -а ктеру шинаны ызмет крсету мерзімін 10-15% -а азайтады.
Егер озалыс процессі кезінде автомобильді здігінен андай да бір баыта ауытуы байалса, онда автомобиль шинасындаы ауаны ысымын тексеру ажет жне ауаны кему себебін айындааннан кейін оны жоюа тырысу керек. Сонымен бірге автомобильді ауытуын дгелектерді жинаталу ретіні бзылуы шаыра алады. Осьтерге дгелекті тедеуішті бзылыстарыны кшпекпен растыруы туралы жергілікті сипаты шинаны жылдамдатылан тозуын жне дірілдеулерді пайда болуын білдіреді. Дисбаланс болан жадайда ауырланылан орын тменге орнатылады. Жоары блігіне таба салып стіне жк ою керек. Содан кейін дгелекті екі жаа арай 90° брышпен ауытыта отырып, тедеуішті тексеру ажет. Егер де дгелек брыны алпына айтып келетін болса, онда екінші жкті ою керек. Жктер борт покрышкасынсыыу арылы саинадан монтажды жауырынмен ааш тсем арылы ра отырып жиекке орнатылады.
Дгелекті тсіру шін алдымен машинаны тотатып, дгелекті домкратпен ктеріп содан кейін гайканы брап оны тсіру керек. Дгелекті шашпас брын оны ауасын жіберу керек, содан кейін тіке жауырынды ойып шина бортын тмен арай сыу керек. Саылау соы бортты саинаа жанасып тру шін тіке немесе майысан жауырынды ою керек. Шинаны жиегін дгелекті шебері бойынша екі жауырын ортасынан тсіре сыу керек. Содан кейін кілт саинасыны тілігіндегі тіке жауырын соына шарт ойып жне оны ойысынан шыарып, содан кейін оны имек жауырынмен жоары ктеріп ойыстан шыару керек. Бйір саинаны алып жне дгелекті ткеріп, жауырын кмегімен покрышканы баса жиегін сыа отырып шинаны тсіреді.
айтадан жинаан кезде тазартылан, покрышкасына талькпен опаланан камерді жне жиек лентасын шра саылауына тасымалдаусыз кіретіндей етіп жиекке шинаны кигізу керек. Бйір саинаны кигізіп кілт саинасыны ортасына ойысты ойып жне ойыса оны аятарын ысу керек. Кілт саинасымен шинаны абыраа арай жантайтып ойып, саина ойыстан шыып кетпейтіндей етіп шинаа ауа реді.
Пайдалану процессі кезінде біралыпсыз тозанда немесе шина блінгенде дгелектерді орнын тізбектей ауыстыру талап етіледі.
Шиналарды сатау шін отын-майлаушы материалдарды тсуін болдырмау керек, тайанатап озалудан, кенеттен тежеуден аула болу тиіс. Автомобильді нормасынан арты жктемей, шиналардаы ауа ысымы тмендетілген кйдегі озалысты сатау керек. Дгелекті орнату брышын з уаытында тексеріп, ауасы кеткен шинамен автомобильді кп труын болдырмау керек.
Аспаны техникалы ктімі периодты тексеру, бекіткіштер мен тйіндерді тексеру,йкелетін беттерді саылауы жне бседеткіштерді жмыса абілеттілігін тексерумен тсіндіріледі.
Амортизатордан сйыты ауы байалан кезде сырты цилиндр (корпусты) гайкасын тарту керек. Жмыс жасап тран сйытыты ауыстыру шін амортизаторды тсіріп, оны тменгі басына бекітіп, штокты тартып кейін корпус гайкасын брау арылыцилиндрдан поршенді суырып алу керек. Содан кейін жмысшы сйыты тгіп кейін амортизаторды жуу керек. Сальникті ауыстыран кезде оны ткір шеттерін тмен аратып орнатады. Цилиндр резервуарына алдын ала дайындалан 0,475 л сйыты йып амортизаторды жинайды. Амортизаторды жмыса абілеттілігі тексеріледі: амортизатор(бседеткіш) созылу жне ысуда соны ішінде кбірек созылуда кедергі крсетуі керек.
Белдікті техникалы ктіміне белдік балыны рессора бекітілуі, дгелектерді орналасу брышын тексеру, дгелек кпшегін жне подшипник саылауларыны реттелуін тексеру жне оларды майлануы жатады.
Жетекші белдікті жндеу. Дгелек формуласы 6x4 сйкес келетін Камаз автомобильдерінде орта жне арты екі жетекші белдік орнатылады, ал дгелек формуласы 6х6 сйкес келетін автомобильдерде барлы белдігі жетеші болады. Оларды айырмашылыы ерекше болады. рбір белдік белдік картерінен, басты берілістен, дифференциалдан жне жарты осьтен трады. Алдыы жетекші белдік те брышты жылдамдыты шарнирлі рамды жарты осьпен ерекшеленеді. Ортаы белдік арты белдіктен басты беріліс картеріне байланыстыратын ось аралы дифференциалды тйістірілуімен ерекшеленеді жне дифференциалды белдікпен тйістіруге арналан жеке блшектерден трады. Жетекші белдікті басты берілістегі айналдырушы моменті ось аралы дифференциал арылы беріледі. Белдікті екі еселенген басты берілісі спираль тісті екі конусты шестернядан жне исы тісті екі цилиндрлік шестернядан трады.
Орта жне арты белдікті жетекші конусты шестернясы арттарымен ерекшеленеді. Жетектегі конусті шестернялар бірдей болады. Дгелек аралы дифференциал конусты подшипниктермен бірге басты беріліс картеріні яшытарында орналасады. Дифференциалды орнатаннан кейін сырты подшипник обоймасына апатар ондырылады. Дгелек формуласы 6х4-ке сйкес келетін автомобильді ось аралы дифференциалы ортасында арты жне ортаы белдікке сйкес келетін конусты шестернялар орнатылан алдыы жне арты кеселерден трады.
Жолсызды шарттарында ткізгіштікті жоарлату жне арлы, тайа жолдарда автомобильді тежеу сапасын арттыру шін ось аралы дифференциал конструкциясында тісті муфта, камера диафрагменті жне басарушы кранан тратын бітегіш тетігі болады.
Жетекші белдік картері рыштан жасалан дадылы балдардан
пісірілген. Белдік аралыына картерлерді апаы, Тежеу тетіктеріні бас берілісі жне суппорттарыны бекіткіші, дгелек ступицасыны сапфасы, серіппені реактивті штангаларыны бекіткіші жне тірекке арналан кронштейндер пісірілген.
Техника ауіпсіздігі жне ебекті орау
Автомобиль ксіпорындарындаы рт ауіпсіздігі
Автомобиль ксіпорындар аймаы немі таза жне жинаы болуы тиіс. Май болан жне ндіріс алдытары айматан алып кеткенге дейін арнайы темір жабы ораптарда жинап саталынады. Тгілген отын-майлаыш материалдар тез арада жиналуы керек.
Автомобиль ксіпорындары аймаында, автомобиль траына жаын жерлерде тез ттанатын материалдарды сатауа, темекі тартауа, от жауа ата тиым салынады.
Барлы ндіріс орындары з уаытында жиналып, таза труы керек. ткелдерді, дліздерді, баспалдатарды, тамбурларды, шыу жолдарын рал-жабдытармен жаппай бос стау керек. Эвакуациа кезінде пайдаланылатын есіктер еркін ашылуы керек.
Арнайы рт сндіру брышы болуы керек. Онда ілгекті баан, кректер (уыс жне тік), шелек, м салынан сыйымдылы, сймен, участока туелді рт сндіргіштер(ОП-5, ОПХ-10, ОУ-10, ОУ-25, суы бар сыйымдылы болуы тиіс.
Автомобиль ксіпорындарындаы электр ауіпсіздігі
1. Тек дрыс электр ралдарын пайдалану керек.
2. Кернеуі 12 В арау орларында кернеуі 36 В жарытандырыш приборларды пайдалану
3. Электр ауіпсіздігі масатында дымыл арау орларында жмыс жасауа тыйым салу
4. Электр ралдарын арнайы жерге осушы зегі бар штангалы кабель кмегімен электрлі желіге осу керек
5. Контактілі ажыратышы бар электрлік ктергіштерді пайдалану
Автомобильді жндеу жне ызмет крсеу кезіндегі ебек ауіпсіздігі
1. Автомобиль дгелегін сенімді тежеу.
2. Кернеуі 12 В арау орларында кернеуі 36 В жарытандырыш приборларды пайдалану керек.
3. Блшектерді этильді бензинде жууа тиым салынады.
4. ралдар таза жне дрыс болуы керек.
5. ралдарды басару жеіл жне орныты болуы тиіс.
6. Ктергіште жмысты бастамас брын озамаыз-автомобиль астында адамдар жмыс жасап жатыр деген жазуы бар ескертуші плакат ілінуі керек.
7. Гайкалы кілттер дрыс жне гайка размері мен болт бастарына сйкес келуі керек жне тзімді болуы керек.
Ебек туралы за негіздеріне сйкес барлы ксіпорындарда, мекемелерде, йымдарда ауіпсіздік жадайлары жасалуы тиіс. кімшілік ндірістік жарааттанудан сатандыратын ауіпсіздік техникасыны осы заманы ралдарын енгізуге жне жмысшылар мен ызметкерлерді ксіби аурулара шалдыуына жол бермейтін санитарлы-гигиеналы жадайларын амтамасыз етуге міндетті,кімшілікке барлы жмыс орындарын тиісті техникалы жабдытармен амтамасыз ету жне бл орындарда ебекті орау жніндегі ережелерге сай келетін жмыс жадайын жасау жауапкершілігі жктеледі.
Мндай ережелерді профсоюз келісімі бойынша бекітеді. кімшілік жмысшылар мен ызметкерлерге ауіпсіздік техникасы,ндірістік санитария,рттен сатану жне ебекті орауды басадай ережелері бойынша нсау беруге жауапты, сонымен атар ебек орау жніндегі нсауларды барлы талаптарын ызметкерлерді орындауын траты трде баылап отырады.
Ережелер бойынша жмысшылар мен ызметкерлер жмыс істеу ережесін белгілейтін жніндегі нсауларды, сонымен бірге, машиналармен жне механизмдермен жмыс істеуді белгіленген жеке орану ралдарымен пайдалану талаптарын орындауа міндетті.
Ебек жадайы зиянды жмыстарды, сондай-а ерекше
температура жадайында немесе ластанатын жмыстарда істейтін жмысшылар мен ызметкерлерге белгіленген норма бойынша тегін арнайы киім, арнаулы ая киім жне баса жеке орану ралдары беріледі.
Ластанатын жмыстарда сабын, ал зиянды сер ететін заттарды денеге залал келтіруі ммкін жмыстарда жуыш жне залалсыздандыратын заттар тегін беріледі.
Зиянды жмыстарды істейтін жмысшылар мен ызметкерлерге тегін ст немесе соан теестірілген баса таам німдері, ал ебек жадайлары ерекше зиянды жмыстарда емдік-профилактикалы таам тегін беріледі.
Медициналы-профилактикалы шаралар. ызметкерді наты шаруашылы мамандыындаы ебекті ерешелігіне сйкестігін анытау шін міндетті трде (жмыса алынар кезде) жне ауы-ауы (жмыс барысында) медициналы байаудан ткізу кзделген.
ндірістерде жоары вольтті жабдытармен жмыс істейтін ызметкерлер тракторларды, автомобильдерді жне баса здігінен жретін машиналарды жргізушілері, мал фермаларыны ызметкерлері, газ электрлік пісірушілер(газэлектросварщиктер), темір сталар, жезшілер
жне басалар алдын ала ауы-ауы медициналы байаудан тулері ажет.
Графикалы блім (жйені жалпы слбасы)
орытынды
Мен практикада болан кезде, Камаз автоклігін ыздырып айдап крдім. Сол кезде Камаз автомобиліні арты белдігіні рлысын, жмыс істеу технологиясын, аауларын, техникалы ктімін жне жндеу жолдарымен танысып, жмыс жасап крдім. Сондаы механик ааларды жмыс тжірибесімен танысып, зіме керекті кп сауала жауап, тжірибе алдым. Арты белдік аауларымен танысып, 1 жне 2 кестеде крсетілгендей жою жолдарын білдім. Сонымен бірге дгелек озалтышына техникалы ызмет крсету шиналарды бекіткішін, пайдалану ережелерін сатауды периодты баылауды талап ететінін жне белдікті техникалы ктімі соны ішінде белдік балыны рессора бекітілуі, дгелекті орналасу брышын тексеру, дгелек кпшегін жне подшипник саылауларыны реттелуін тексеру жне оларды уаытында майлау жататынын білдім. Машина бір орында за трып алан жадайда оны орнына жай жылжыта, газды аз бере отырып орнынан озау керек. йткені майы суып алан машина тетіктері, беріліс орабындаы шестернялар сынып, белдік тетіктері таттанып кетуі ммкін жне машинаны баса машынамен сйреп ыздыруа болмайтынын себебі бл жадайда трансмиссияны, двигательді йкелетін барлы бліктеріні, белдік бліктеріні тез тозуы ммкін екендігін білдім.
азастан Респуликасыны білім жне ылым министрлігі
Атырау аласы
№7 Ксіптік лицей
Бекітемін
Директорды ндірістік
оу жніндегі орынбасары
_________ М. Жмаазиев
______________2008ж
Емтиханны жазба жмысына тапсырма
Бітіруші____________________________________________
Топ________________________________________________
Мамандыы_________________________________________
Тапсырма таырыбы__________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
олданылан дебиеттер
1. Буравлев Ю.В. и др. Устройство, обслуживание и ремонт автомобилей Камаз: Учебник для сред. проф. -техн. училищ/Ю.В. Буралев, О.А. Мортиров, Е.В. Клетенников. - М.: Высш. школа, 1979. - 256с
2. Барун В.Н., Азаматов Р.А., Машков Е.А. и др. Автомобили Камаз: Техническое обслуживание и ремонт. - 2 –ое изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1988. – 325 с., ил.25.
3. Руководство по ремонту и техническому обслуживанию автомобилей Камаз – 740, - 53211, - 53212, - М.: Третий Рим, 2000. - 240 с., ил.15.
4. Титунин Б.А. . Ремонт автомобилей Камаз. - 2-ое изд., перераб. и доп. –М.: Агропромиздат, 1991. -320 с., ил.