Дми трий Ива нович Менделе ев
СОДЕРЖАНИЕ: Дмитрий Иванович Менделеев Дмитрий Иванович Менделеев (27 атар (8 апан) 1834, Тобольск — 20 атар (2 апан) 1907, Сн-Питербор) — орыс алымы жне оам айраткері. Химик, физикохимик, физик, метролог, экономист, технолог, геолог, метеоролог, педагог, энциклопедист.Дмитрий Иванович Менделеев
Дмитрий Иванович Менделеев (27 атар (8 апан) 1834, Тобольск — 20 атар (2 апан) 1907, Сн-Питербор) — орыс алымы жне оам айраткері. Химик, физикохимик, физик, метролог, экономист, технолог, геолог, метеоролог, педагог, энциклопедист. Е ататы жаалыы химиялы элементтеріні периодты кестесі.
Мселен, календарь, саат немесе кбейту таблицасы трізді адам ажет етпей тра алмайтын бір заттар болады. Химияны дл сондай «кбейту таблицасы» химиялы элементтерді периодты системасы болып табылады. Оны 1869 жылы з отандасымыз Д. И. Менделеев жасады.
Дмитрий Иванович Тобольск аласында дниеге келді. Оны балалы шаы иыншылыпен тті. зі Тобольск аласындаы гимназия директорыны он жетінші баласы болатын, жастайынан банасы атпай жетім алды. Менделеев педагогикалы институтты бітіріп, е уелі малімдік ызмет атарды. Сол кезде кптеген болаша крнекті химиктер оны оушысы, шкірті болды.
Ол «Химия негіздері» деп аталатын тамаша оулы жазды. Бл оулы наыз химия энциклопедиясы еді. Менделеев оны жаа ашылан жаалытармен толытырып, немі жетілдіріп отырды. «Химия негіздерімен» айналыса жріп, ол химиялы элементтерді ататы периодты системасын да жасады.
Д. И. Менделеев егер элементтерді е жеіл – сутегінен бастапе ауыр – урана дейін оларды атомды салмаыны суі реті бойынша орналастырса, сол кезде белгілі болан 63 химиялы элементті асиеттері периодты трде айталайтындыын ашты. Бл задылы табии задылытарды анытаан жне осы жаалы ашылана дейін химиялы элементтер лемінде болан шатасушылыты ретке келтірген периодты системаа негіз болды.
зіні системасына сйене отырып, Менделеев лі белгісіз бірнеше элементтерді бар екенін болжады жне оларды аса маызды асиеттерін сипаттап берді. Аыр аяында бл элементтерді брі де ашылды. Сондай-а ол химия ылымындаы е алашы наыз ылыми болжам болды.
Адам баласына тн ызмет атаулыны Менделеев назар аудармаан саласын табуды зі иын.
Ол мнай кен орындарын, мнайды р алуан рамын зерттеп крді. Сір, ол мнайды отын ретінде ана емес, одан кптеген аса маызды заттар алуды кзі ретінде де нды дние екендігіналаш тжырымдаан да болуы керек. Ол жер атмосферасын зерттеді жне орыпастан жалыз зі уе шарымен ккке шты.
Ол Арктиканы игеру ісіне де кіл бліп, мзжарыш кемені жобасын жасады. Біра бл мзжарыш кемені жасау ісі олдау таппай алды.
Ол кп жылдар бойы лшем мен салма бас палатасына директор болып, дл лшемдер жніндегі ылымны дамуына ыпал жасады.
Менделеев ауыл шаруашылыымен айналысты, сауда ісін зерттеді, ттінсіз дрі рамын жасап шыарды, уеде шу ісіне де кіл аударды... Оны Толы шыармалар жинаы алы-алы жиырма бес томнан трады. Ол дние жзіні кптеген елдеріні академиялары мен ылыми оамдарына рметті мше болып сайланды.
Бір кні Бобловада (Менделеевті имениесі) шаруалар Менделеевтен: «Дмитрий Иванович, сені егіні алайша осылай бітік болып шыты. Бл зі саан біткен талант па, лде баыт па, осыны тсіндірші бізге?»- деп срайды. Сонда Менделеев олара клімсірей арап: «лбетте, талант, бауырларым!» - деп жауап беріпті. Шынында да, ол ешандай асырып айтпаан еді. Оны рбір ісі наыз талантты, талант боланда да здіксіз ебекпен еселенген толассыз талантты туындысы болатын. Ол зін кемегер деп атаанды натпайтын. «айдаы кемегерлік дейсі. мір бойы ебектендім, міне соны нтижесі», - дейтін з ебегі жайында.
Менделеевті дние салуы – бкіл ел абырасын айыстыран ауыр аза болды. Мыдаан адам оны аыры сапара аза ттып шыарып салды. Менделеев Петербургтегі Волково зиратына жерленді. Азалы шеруге атысушылар здерімен бірге элементтерді периодты системасыны лкен кестесін алып жрді. Ол Менделеевті зінен кейінгі алымдар рпаына алдыран сиеті сияты еді.