М. Ма атаеты философиялы - леуметтік ойлары
СОДЕРЖАНИЕ: М. Маатаеты философиялы - леуметтік ойлары Мен ола бірден тсетін оай нрсеге жгірмейтін азапын.М. Маатаеты философиялы - леуметтік ойлары
Мен ола бірден тсетін оай нрсеге
жгірмейтін азапын.
М.Маатаев.
ХХ асыр елімізге аза жырыны айбынын асырып мерейін аспандатар таланттарды аз бермеді. Соларды бірі рі бірегейі зіні лмес туындыларымен халыны жрегін мгі жаулаан ажайып аынымыз Маали Маатаев.
«Мына мен тіршілікті тауыметін аралап, басымды тау мен таса соылаан- М.Маатаевпын. Азын-аула мірден жинаан азынам бар.»
азынам бар,
исапсыз шектеледі
ызануды біреулер жек креді
Бермеймін де, сатпай мын крсетпеймін
Алам десе, алдымен зертте мені...!,
- деп аынны зі айтпашы кзі тірісінде ауызы дуалы замандастары мен клекесінен орыан крімпаздарды жасылы- жаманды берген бааларымен айтан пікірлерімен Маалиды зерттедік, білдік, таныды деу ммкін емес.
«Том- том болып, дкенде трмаса та,
Подвалдаы архивтерден табыламыз»,
- деген аын ааны мол мрасы сан ырынан зерттеп жатан кейінгі рпа- біздер з баамызды, з пайымдауымызды е бастысы з кзарасымызды білдірмекпіз.
М. Маатаевты шыармашылы кезеі 1960-76 жылдар аралыын амтиды. Ма тадыры да тарихты ым- иаш беттеріне тап келгенді. Бл кезені сол шатаы шыармашыл адамдарыны бкіл болмысына р илы сер еткені дауысыз. нер биігіне талмай жететін тлпарлар тсалып, тума таланттар тоырау толынына тап болды. Ызарлы суытан пайда болан тоырауды алып седерін р кеудесімен тас- талан етіп, поэзия леміне шыан Маалиды философиялы - леуметтік ой- пікірі сол кезедегі оамды кзарасты е озы лгісі болды. Маали ткен замандарды кемегер ойшылдарыны шыармаларын оып, з дуіріні алдыы атарлы ой- пікірлерін орытып, оларды аза міріндегі аса маызды мселелерді тсіндіруге , сол кездегі аза ауымын толандыран басты леуметтік- философиялы мселелерге жауап беруге мтылды.
Маалиды: «Аынны мірді зерттегені – алдымен зін зерттегені. Аын діреті- мірден зін, зінен мір жасай білуінде.Бл аынны леуметтік- экономикалы кзарасы» - деуі жоарыды айтылан пікірлерімізді длелі болса керек.
Маали дниені обьективтік задылыын мойындады, «дние мен адамзат оамы біралыпты трмай згеріп отырады» ,- деп таниды. Бл жнінде ол:
Біздер мына дуірмен бірге стік,
арап соны абаына кн кештік.
Уаытты німенен тілдестік,
Уаытты кшімен бір кштік.
Адамзатты орай жріп, ан басты
Адамзатты азынымен арбасты
Аласапыран арпалыстан аман ап,
Адамзатты мірімен жаласты,
-деп тйеді. Адамзатты табиатты жемісі деп арап, оны табиаттан бліп арауа болмайтынын, зіні ле жолдарында аын былай деп тйіндейді :
Тау ылмын,
Тау мені ду бесігім.
Мен оны уресімін, сулесімін.
Асар шыдар желпиді бесігімді,
Бір орамын аытып слдесіні.
Мен – Тулапын !
Таудан мен жаратылам.
Тау деген Ана туан, дара тлам.
Ккке шып кетсем бе екен.
стап алып ыранны анатынан.
Маали адамды дниені е маызды блігіне жатыза отырып, оны болашаы - балалытан басталатынында: «Адам міріні баыты- балалы ша. Балалы ша баытсыздыпен тсе, санасы бар пендені бкіл мырына аау тскені» , - деп ой тйеді.
Уаыт – оам мірін таразысы. Ол жасы ма жаман ба оам жаартады, жасартады. Сол оамны шынайы ожасы болып табылатын адама да з дегенін жасай отырып, адам мірін балалы
«Болаша дниеге шыр еткенде,
Бір рпа бір рпаа іліккенде,
Аспалы кпір болып аларсы сен,
Жалайтын жректерді жректерге» - десе енді бір леінде:
« омаай кіл мартып ткен рнеге,
Тірлікте сонау тскенмін талай уреге
Кешкен мір де ,
Крген баыт та, барлыы жетпейді екен ой,
Бір кндік сені сулее»,- дейді
оамды, табиатты, жалпы тіршілік атаулына танып білуде философияда аиат деген сала бар. Аиат он сегіз мы аламны негізгі ттасы, тіріні діретті кші. Сол абссолютті аиатты кішкентай шындары рбір жректе орныып, дамып, айналасындаылара нрын шашу керек. Сонда ана аиат жолы арылы рбір саналы адам не шін мір сріп отыранын білу шін зерттеуге кіріспек. Аиат жолын парасат билігіне ктере білген аын:
«Жанынан жалындаан рт кетпеген.
Жалыпай зімді зім зерттеп келем
О, жрегім орнынан былжыма
Жарамаса жаландыа беттетпеген»
- деп ле жолымен рнектеген.
Маалиді ішінде халыны м- асіреті, аш- жалааштыы, ырылып а жартысынан айырлып аландыы, з еркіні зіне тимей ойаны да кетті.
Бан оны йгілі «Жан азасы» ку!
«Біздер жетімдерміз, жетімдерміз
Жекірмеіз біздерге жекірмеіз
Жетім болып жріп-а жетілгенбіз
Дгелек жерді шарын допша теуіп,
Мазасын тірлікті кетіргенбіз
Тіршілікте біреуді біреу к дер,
Бірге жат лі кімдер, тірі кімдер,
Жиылып жер шарыны жетімдері
Аиатты алдында бірігідер» - деуі мір шыдыы,
аиат крніс еді.
Маали ле- жырлары, кнделк беттері зін оам міріндегі леуметтік бір блшек ретінде арастыра отырып, адамзат дамуына зін жеке тла ретінде танытты. Оан длел:
«рине суы айы, суы айы,
Кілін халы біра суытпайды.
Егер де халы зін мытпаса,
Батыл бол, халы сені мытпайды».
Маалиды халыа танылуы эволюциясы ол кз жманнан кейін бір стке тотаан жо. Соыны осылай боларын зіні де кзі жеткен сияты.
«Жаындыты сеземін,
Жерден де аспаннан.
Жылыты сеземін-
Мздардан, тастардан.
мірім сір-да, мгіге тастслан
Осы, мен лмейтін шыармын
Сл ана мызып ап, айтадан трамын»,
- деген ле жолдары біз секілді пенделерді сынау шін айтан сиятанады да трады. йткені, «сл ана мызып ап, айтадан транына» бріміз куміз. Болаша рпатар да ку бола бермек.
Маали шыармаларындаы ерлік рухты дріптелуі.
1941 жылы соыс басталанда, ккірегінде оты бар, кзінде нры бар,
10 жастаы бала Маали, кейін елге жайылып, ойын лемен рледі:
«Ел басына кн туан сол бір шата,
Фашистермен біз-даы майдандасты», деген жыр жолдары арылы, сол кезе міріні ауыр шындыын тілге тиек етеді. Таы бір леін орамында:
«Енді аза айырмас «Елім-ай»деп,
лдеашаш жерлеген зарды ма
Кісін жиды млыым, зарлыым да»,- деп оушыа уат берді. Аын жрегі сезімтал еді. Осы бір рымтал стті келгенін алыстан болжаан тамыршыдай тарлан аын з туындыларыны зегі етіп сол рухты алды. Сондытан «Елім-айлап» босып, еірегенде етегі кз жасын толып, тоз-иоз болан елді ткен тарихын тірілтіп,ол ткен асырды тере ойнауына саяхат жасап, аын М.Маатаве
«Райымбек! Райымбек!» поэмасын жазады. Елді серпілтер, еле еткізген уаыт тынысын дл тапан «Райымбек! Райымбек!» поэмасы ылышынан ан таман кеес дуірінде ерлікке барар адам еді.
дебиетті лкен айдынында аспан кгіне алытап шан аудай самаан сем жырларын аиы аынМ.Маатаев аламдас достарына, аын-жазушылара, аламгерлерге арнады. Соны ішінде, сіресе, зімен рухы бір, яни оларда ндесіп тран лтты рух, ал лтты рух дегеніміз – лтты намыс. Олай болса, ол тура осы трысында айтылан сияты.
Сол отты жылдарда ан майданны а ортасында ерлігі ерен, рпаа аыз боп жеткен Б.Момышлы асиетті Отанына ауіп- атер тнгенде, ел тадыры тйыа тірелгенде, сол ауыртпалыты сейілте аларлы айбары бар, кздегеніне жетпей тынбайтын, айсар ерге айналды. лы Отан соысы таырыбына алам тербеген аын- жазушылар кем де кем.йткені соыс шарпу тимеген ттін, сір, да болмаан шыар.
Жазылар естеліктер мен туралы,
Біреулер жан еді дер р тлалы.
Біреулер тлпар еді дер де ммкін,
Бтінделмей кеткен, бір ер- трманы, аын М.Маатаевты осы бір ледегі ойды талдап, тереіне бойлап крелік.
лені ішіне зейін салып ілсек, ой тбіндегі аузын ашса, кмекей крінгені, олы ашы, жрегін суырып беруге зір аынны жан-д.ниесіні пия алтарысыны кейбір сттерін бкпей, ашы айтан дер едік.йткені ледегі «бтінделмей кетке, бір ер-трманы» дегенде, азата «жомарты олын, жо байлайды» деген сз бар. рине Алатаудай р тлалы аса аын аасына керемет сый жасаысы келіп, талпынып, олды ысалыына ол байлау боланына ынжыла отырып, е соында иыына кесіні аппа тонын жауып, сый тартпа болып, соны жырына арау етеді.Содан ардаты ааа жректен жарып шыан кусар жырын арнайды.
Аын М.Маатаев адірлі аасына арнаан леін «Бауыржан Момышлына» деп аталан .Сол бір срапыл соыс жылдарында елікті туын ктерген аншама аармандар шыты. Соны ішінде ерлігі аыза айналан Б.Момышлына арнап ле жазаны зі де ерлікпен пара-пар.Болмысын жет, елім деп еміренген, жерім деп тебіренген аын намысын жанып «Отан шін ота тс, кймейсі» дегендей, соысты а ортасынан аман-есен елге оралады. Кару мен аламды атар стаан, айтпас айсар адам туралы те кп жазылады, лі де жазыла бермек. Аынны мына бір ле жолына ілейкші:
«рпатар аыз етіп айтып жрер,
Сыйдан да он есе арты даы маан», -дейді. Тек нзік жректі аын емес, бкіл аза халы ресми трде сый-ата бермесе де, сйікті лын лытап, Батыр атап кеткені аарман лды даы баршаа аян. йткені соысты басынан аяына дейін атысып,елі ерлігін аыз етіп айтан Б.Момышлына кзі тірі кезінде Кее Одаыны Батыр атаы берілмесе де, з рпаы «Ер есімі – ел есінде »
мытылмайтынын длелдеп, Маалидай аиы аын тебірене жырдан шашу шашады.
«Жрегімні тапсыран аманатын,
Бере алмай кетем бе деп кдіктенем», - деп ойын она, санасын сана блініп атты обалжиды.Ешкімні назарына ілікпеген, сый тартармын сзсіз мені деп отырады да соынан ле жолын:
«Ешбір сый таба алмаспын, аа саан
Аппа тонын атамны тбрігін,
Жзге кел деп араа жаба салам »,- деп аятайды
Бл кнде аыннан алан жыр «Атасыны аппа тонындай» ХХI асыр рпаына, жыр сйер ауыма тбрік болып алды.Сол шін де аза деген ел транда, батырды аты шпей, ерлігі рпатан- рпаа аыз боп, леі маызды боп, ел есінде, халыты жрегінде мгі саталатыны айдан аны. Олай болса, аын М.Маатаев:
«Жазылар естеліктер нешелеген,
Крерміз оны брін пешенеден.
йтеуір, білетінім біра нрсе-
Кшеді ле немесе шеді ле!» - дегенде, лені кшуі, сол емеспе? аза еліні мадайына біткен біртуар дара тлаларын халы лытап, «кшеді ле немесе шеді ле» дегізген ле кші жастарды жадында жатталып, халыпен бірге жасайды.
Бгінгі рпа шпестей жазылан жыр шуматары мен айсар р рухты туын биік стаан арда азаматтарды ешуаытта мытпайды. аза еліні рбір шаыраына бейбіт мір тілеп, жауар жырларын алдыран аын Маалиды :
Бостанды мгі орнасын,
Болмасын, соыс болмасын!
Осы алып кеудеде мгілік,
Армысы, Алатау, арлы шы!
Ке дала,кк зен армысы,
Тынышты сбидей алысы, - деген ле жолындаыдай йысы ттті болуды кксеген нбатадай – уайымсыз, айысыз сбидей мгі тынышты, бейбітшілік мір срейік.
аза жырыны Хантірі
Масаты : М. Маатаевты мірімен таныстыру, аын шыармаларыны идеялы-кркемдік мазмынын ашу, леді мнерлеп жата оуа дадыландыру
Крнекілігі : Кітап крмесі, слайд, анатты сздер.
1. «Маали мгілік мыр» ( Аынны мір жолы мен шыармашылыына шолу)
2. «Поэзия- жрек тілі» ( Аын ледерін оу).
3. «н сал жаным »( Аын ледеріне жазылан ндерд орындау).
4. «Жазылар естеліктер мен туралы» (Маали туралы естеліктер).
5. Крініс. «Ауды анатына жазылан жыр» («Аулар йытаанда»
поэмасы бойынша).
Жргізуші: айырлы кн, адірменді жыр сйер ауым ! Бгінгі кешті Абай атындаы мемлекеттік сыйлыты иегері, аиы аын М.Маатаева арнаймыз. азаты ара леін кие ттан, жрегіні тбінен айнап шыан асыл жырларымен алы жртшылыты махаббатына бленген М.Маатаевты шыармашылыына арналан « аза жырыны Хантірі » атты деби сазды кешімізді бастауа рсат етііздер.
Жргізуші : Крер еді
Шаламын ба, отпын ба,
Білер еді,
Аынмын ба, жопын ба?
Кектендірген хан Жгір де жо мнда,
Кектенетін Махамбет те жо мнда.
Сырымда осы,
Жырым да осы
Алдыда, байашы бір
Бысыдым ба, жандым ба?
Махадар жо, Махадарды сарыты-
Маали Маатаев бар мнда,- деп бір кндік суледей аып ткен аза жырыны шо жлдызы М.Маатаевты бгін туан кні.
« Бгін мені туан кнім » леін оушы оиды.
Жргізуші: М.Маатаев 1931 жылы 9- апанда Алматы облысыны Нарынол ауданындаы арасаз ауылында дниеге келді. кесі Слеймен осы ірде колхоз йымдастырушысы болды. 1941 жылы майдана аттанып, содан оралмады. Шешесі Наиман шаруа адамы еді. Балалы шаынан-а аын ерте есейді, ебекке ерте араласты. Орта мектепті бітірген со ауыл хатшысы, ызыл отауды мегерушісі, комсомол ызыметінде болды. 1954- 1962 жылдар арасында аза радиосында диктор болды, 1962- 72 жылдар аралыында «Социалистік азастан», «аза дебиеті» газетінде «Мдениет жне трмыс», «Жлдыз» журналдарында блім мегерушісі, 1942-73 жылы азастан Жазушылар Одаында деби кеесші боып жмыс істейді.
Маалиды тыш леі 1948 жылы Нарынол ауданды «Советтік шекара» газетінде басылды. Маали поэзиясы- таы шытай млдір поэзия. Аынны «Дариа жрек», «Аулар йытаанда», «Атамекен» т.б кітаптар жары крді. Аынны «Аманат» жыр жинаы 2000 жылы Мемлекеттік сыйлыа ие болды.Бгінде аынны 13 кітабы бойынша 1834 ле, 19 поэмасы бар екені аныталып отыр.
Маны 35 мы жола жуы леі поэзия сйер ауымны іздеп жріп оитын жырына айналды. Аын ледеріне 100- ден астам ндер жазылды. Маали - бізді замандаы ажайып аындарды бірі. Аынны зі «Егер сіздер шынымен мені мірбаянымды, шыармашылыымды зерттемек болсадар, онда мен не жазсам, соны брін тгел оып шыуды мытпаыздар. Мен з ледерімнен бліп арамауларыызды тінемін » деген екен. Ендешн ашан да аиатты а туын ктеріп, ділет пен адалдыты те стаан аынны ажайып сырлы ледеріне кезек берейік.
«айран, арасазым-ай »
«Мен скен лашы- бір блме» ледері оылады.
Жргізуші: Маали мрасы, маожан поэзиясы –мгілік, болаша рпаты еншісі, астерлеп адірлейтін мрасы. Халы ілін суысындатан аын ледеріні кпшілігі мір туралы, тіршілікке тірек боларлы мір шыраын, мір шуаын, мір жпарын жыр етеді. мір дегенге
Тірлікте сір жетер ме ой !
Жары суледен
Басаны брі бекер ой.
Бекер ой брі,
Бекер ой брі, бтен ой
мір деген бір кндік суле екен ой !
Аынны мырлы поэзиясы бгінде нге айналып ккте алытайды.Маалиды сзіне жазылан ндер бгінгі тада
Барша жртты жрегінен берік орын алып, уанышы мен айысын блісетін айнымас жан серігіне айналды.
Пай! Пай! Пай!
Киелі неткен жер!
Батырлар дбірлетіп ткен жер,
Тлпарлар дбірлетіп тккен тер,
ашытар бір- бірін пкен жер.
И, лы аынны сезімінде, туан еліне деген махаббатында шек бар ма?! Ендеше М.Маатаевты сзіне жазылан Н.Тілендиевті «Сарыжайлау» ніне кезек берейік.
Жргізуші: Маалиды ледері шын шабытты, иын кйзеліс пен шын уаныштан, шын саыныштан туан. Аын лы сезімге бас иіп, з ледерінде махаббат таырыбын кеінен суреттеген.
Аын бділда Тжібаевты сзімен айтар болса: «Махаббат – сезім. Ол адамны ішкі рухы, тозбас уаты. Махаббаты сезімге ерлік, жректілік керек. Маалиды діретті аын ететін де сол ерлік болатын...»
О, махаббат!
Сен лі тірі ме еді?
Кзімнен айып болан кнім еді,
Глім еді, елтіген тнім еді,
О, махаббат! Сен лі тірі ме еді?
О, махаббат! Сен лі тірі ме еді?
Тірі ме еді...
Мен енді тірілемін!
А періште алдыда жгінемін
олдай гр, ашытарды пірі, мені !
«ашыпын» леі оылады.
«Махаббат диалогы» оылады.
Жргізуші: « латан кіріп бойды алар,
сем нмен тті кй.
Кілге трлі ой салар,
нді сйсе менше сй » -
деп Абай атамыз айтандай келесі кезекті нге береміз.
н: «Сби болым келеді».
Жргізуші: Жазылар естеліктер мен туралы,
Бірулер жан еді дер р тлалы.
Бірулер тлпар еді дер де ммкін,
Бтінделмей кеткен бір ер- трманы. - деп аын аамыз зі айтып кеткен дей ендігі кезекті кешімізді Маали аамыз туралы естеліктерге береміз.
1-оушы: Аынны балалы шаынан здік сыр.
Маалиды балалы шаы 1941- 1945 жылы соыспен ттас келді. Соыс басталанда он жаста екен. Тиын деген жесі болан.Сол кісі бауырына басып баулып сірген.1941 жылды кзінде Маалиді кесі Слйменді скерге алды. Ел жиналып скрге шаырылан жігіттерді шыар салуа бара жатады. Топ ішінде кесімен оштасушы Маали да бар. Бар топ бір жерге жиналып соы рет оштасуа айналанда Сулеймен: « Уа, ел жртым, сендерден бір тінішім бар Мына Маалиды тышым болса да зіме тартпай, жаындатпай, жесіні баласы болып сіп еді, осыны бетінен иіскеуге рсат етііздер !» деп срайды.Тран халы риза болып: «Рсат, рста!» деп шуласады. кесі сонда бірінші жне соы рет еркін имылдап, баланы зіне шаырып, шатап бетінен сйеді де: «Ал, Маалиым ! Сені лы ата амысбай лгенде, Маатай ата он жаста екен.Міне, мен соыса кетіп барам. Сен де он жастасы, бізге дай кесінен он жасты алуды жазан екен араым. Енді сен азаматсы! Анау крі жеді, шешеді, екі ініді саан тапсырдым.Сен жаспын деме, араым,осылара бас бол! Аман-есен крісейік» деп ебіл- себіл жылап тран баланы бетінен таы сйіп, ош-ошпен аттанып кетеді.
Біріншіден, кесні аманаты бар, екіншіден зіне баса йде ересек ешкім болмаандытан Маали буыны атпаса да й шаруасын з мойына алды. Оуын да тастамады. Зерек, алыр оушы болыпты. Колхоз жмысына да араласып, кктемгі егіс кезінде соаа міну, жазда шп шабу, кейде мал баумен айналысады. Маали бала кезінде-а «лагер» поэмасын, інжу-маржандай халыты асыл мраларын мнерлеп жата оитын болан. зі де 10-11 жасында ле жаза бастапты. ледері кбінесе асар таудай кесіне деген саынышын білдірді:
Мен аса атпен желемін кеп,
Ойлаушы едім артынан еремін деп.
анша жрсем, жан кем, жеткісбейсі,
Аттанып е майданнан келемін деп.
... 6-сыныпта оып жргенбіз. Маали, Сыды шеуіміз мектепке баруа бізді йден шыса, ораны жанында ертоымы бар бір ат жр екен. Баламыз ой, атты стап алып, шеуміз мінгестік те апайлап мектепке келдік. Біраздан кейін атты иесі Жазит деген крші ауылдаы шабарман атамыз артымыздан уып келіп, й- шай жо шеумізді амшыны астына алып, малімдер блмесіне айдап келді «Мына жгірмектер кесе алдына атымды рлап мініп кетіпті. Жгенім жо тауып берсін » дер айайа басты. Жгенін біз алмаанымызды,атты кімдікі екенін білмегенімізді айтса, тыдамайды. арап-сілеп, жанымызды шыарып барады.Бір кезде Маали Жазитке тесіле арап трып:
Кебін киген леді,
Кебенек киген келеді.
Сабыр тбі сары алтын,
Сарайып тбі жетеді,- деді де
- Ата, бізді боса сабадыыз. Бізд ер жетіп, азамат болармыз. Соыстан кеміз бен бауырларымыз да келер.Жгенні тілеуін тілегенше, соыстаы балаларыызды тілеуін тілесеші?!- деп блмеден шыып кетеді. Міне, Маны бала кезінде- а ділетсіздікке тзбегеніні бір мысалы осы.
2- оушы : Маалиды жары Лашын естелігі.
Маали леді жеке блмесінде отырып жазатын. Кк шапанын жамылып, стелге кеудесін тіреп отыратын еді. Жазып боласын жайрадап келіп анамыза оып беретін де «Лашын, алай болыпты?!» деп клетін. Кейде бізге сырын айтып «ле руды зі тнып тран математика. Математика амала баынса, лені де баытынан з задылытары бар» дейтін.
Ол кз мезгілін айрыша нататын. Жапыра тсіп, жауын йып тран тндерде олынан аламын тастамайтын. Ол кп жаыдайда олдау таппай алатын. Бріміз басу айтан со айта есесі ктерліп ерсіл- арсылы адымдап, «й, мені тсінгісі келген адам ледерімді омды. Ничего, 4 миллион азаым болса, мен ешашан лмеймін» дейтін. бдімтліп деген наашымызды кбірек тыдайтын. бділда Тжібаев асаалды атты сыйлайтын. Кешілік Мырзабеков, Н.Тілендиевпен жасы дос болды.
Бауырластыты жалауын біз де ктеріп,
Жарын мірден дауласпай телік, - деген сздері Маалиді дархан мінезін танытады.
Крініс: «Аулар йытаанда » поэмасы бойынша.
Жргізуші: М.Маатаев – аза тарихындаы е оырманы кп, халы басты жанашыр болан суреткер. Ол е алдымен аын. аза жырыны діреті.
«ош махаббат!» - сол жыр діретіні арасзбен жазылан ой рнектері. Тйін тжырымдарында да сол аын Маатаев кйінде алан.нерді биіктігі мен адам биіктігіні ттастыын, жарасымын іздеген ойлы оырман шін керегі де сол болса керек.Оны азір даы зі басы емес, бкіл лкесін баыта блеп жр. Аынны найзаай жанын а бермейтіндер бгін оны тсініп, ып рухыны алдында бас иіп тр. Аынны жырын рпатан- рпаа жаласып одан рі жаыра берсін, жаыра берсін деп бгінгі кешімізді аятаймыз.
Пайдаланылан дебиеттер.
1.М.Маатав. Аманат: Жыр жинаы.Алматы: Атамра,2002.-304бет.
2. М.Маатаев.ш томды шыармалар жинаы.-Алматы:Жазушы.
3. азастан тарихы. №4. 2010 жыл.
4. Аиат. №8. 2010 жыл
5. Аиат. №5. 2008 жыл.